ODPOWIEDŹ - ZADANIE 1
A wiÄ™c na zdjÄ™ciu sÄ… PRZĘŚLIKI. DziÄ™kujemy za wszystkie komentarze, a poniżej krótki tekst wyjaÅ›niajÄ…cy czym sÄ… te zabytki. Przęśliki to przyrzÄ…dy, które wykorzystywano podczas tkania przÄ™dzy. NakÅ‚adane na wrzeciono peÅ‚niÅ‚y rolÄ™ kóÅ‚ka zamachowego przy jednoczesnym zwiÄ™kszeniu jego bezwÅ‚adnoÅ›ci. Te gliniane krążki z otworem w Å›rodku miaÅ‚y również za zadanie zatrzymywać nić na wrzecionie. Do ich wykonania wykorzystywano gÅ‚ównie glinÄ™, choć zdarzajÄ… siÄ™ egzemplarze kamienne oraz brÄ…zowe czy bursztynowe.
Przęśliki pojawiÅ‚y siÄ™ już w epoce neolitu i forma ich nie zmieniaÅ‚a siÄ™ przez wieki. Przedmioty te mogÄ… być różnych rozmiarów, a ich ksztaÅ‚t od bardzo spÅ‚aszczonego po osiÄ…gajÄ…cy formÄ™ niemal kulistÄ…, wynikaÅ‚ od rodzaju materiaÅ‚u, z którego tkano. Do przÄ™dzenia nici z surowców roÅ›linnych (len) używano przęślików cięższych, o wiÄ™kszych rozmiarach. Mniejsze i lżejsze sprawdzaÅ‚y siÄ™ do przÄ™dzenia nici cieÅ„szych i mocniej skrÄ™conych (weÅ‚na).
Przęśliki sÄ… nieczuÅ‚e chronologicznie z racji braku cech charakterystycznych, w zwiÄ…zku z tym nie pozwalajÄ… na datowanie struktur archeologicznych. Nasze egzemplarze pochodzÄ… z wykopu przy ul. ÅšlÄ…skiej w Åšrodzie ÅšlÄ…skiej i datowane sÄ… na późne Å›redniowiecze.
ŹródÅ‚a ilustracji:
1. Zbiory muzealne.
2. https://polskiewrzeciona.wordpress.com/tag/przeslik/
ODPOWIEDŹ - ZAGADKA 2
Tłumaczenie ogłoszeń. Natomiast na zdjęciach widnieją sklepy, gdzie można było nabyć reklamowane towary. Niestety nie udało nam się znaleźć sklepu R. Selbmanna. Ale może ktoś z Was ma je w swoich zbiorach?
Znak "/" rozdziela poszczególne wersy.
I.
Nur einmalige Aufführung/ Sonntag, den 29 Januar, Abends 8 Uhr/ im Hotel zum „Hohen Hause“.
Bunter Abend./ Die Saalkarten sind im Geschäft des Herren Kaufmann Steiner, Unterring, zu haben./ Preise der Pläße:/ Im Vorverkauf:/ Loge 2,00 Mk/ Nummerierter Platz 1,25 Mk/ Unnummerierter Platz 0,50 Mk/ An der Abendkasse:/ Nummerierter Platz 1,50 Mk/ Unnummerierter Platz 0,60 Mk/ Gallerie 0,25 Mk/ Um recht zahlreichen Besuch bittet/ die Ortsgruppe Neumarkt des Schles. Frauenverbandes.
Tylko jedno przedstawienie/ Niedziela, 29 stycznia, wieczorem o godzinie 20.00/ w hotelu „Wysoki Dom”/ Wieczór rozmaitoÅ›ci/ Bilety sÄ… dostÄ™pne w sklepie Pana Steinera, Dolny Rynek. Ceny miejsc:/ w przedsprzedaży:/ loża 2,00 Marki/ numerowane miejsca 1,25 Marek/ nienumerowane miejsca 0,50 Marek/ W wieczór przedstawienie w kasie:/ numerowane miejsca 1,50 Marek/ nienumerowane miejsca 0,60 Marek/ galeria 0,25 Marek/O liczne przybycie prosi Åšredzki OddziaÅ‚ ÅšlÄ…skiego ZwiÄ…zku Kobiet.
II.
Martin Halisch, Uhrmacher/ Uhren=, Gold= und Silberwaren= Handlung/ Oberring Nr. 11 = Neumarkt = Oberring Nr. 11/ > Fernsprecher Nr. 33 </ > Zum bevorstehenden Weihnachts = Feste </ empfehle mein großes Lager aller Arten/ > Taschen-Uhren </ für Herren u. Damen, in Gold, Silber u. Metall/ Diel = Uhren, Regulateure, Hänge = Uhren,/ Stuß =, Wand =, u. Wecker = Uhren/ Reichste Auswahl von > Schmucksachen < jeder Art,/ sowie > Uhrketten < für Damen und Herre/ / in aparten Mustern und vielen Neuheiten./ Größte Auswahl von/ ? = u. Nickel = Gegenständen/ > Silberne Löffel u. Bestecks. </ Barometer und Thermometer/ Reparaturen an Uhren, Gold = und Silberwaren werden gut und sauber ausgeführt. / > Gravierungen < geschmackvoll und billig./ Streng reelle Bedienung!------------- Billigste Preise!
Martin Halisch, Zegarmistrz/ Sklep z zegarkami, zÅ‚otymi i srebrnymi wyrobami/ Dolny Rynek nr 11 = Åšroda ÅšlÄ…ska = Dolny Rynek nr 11/ > Numer telefonu 30 </ > Ze wzglÄ™du na zbliżajÄ…ce siÄ™ Å›wiÄ™ta </ polecamy mój duży magazyn peÅ‚nych różnych towarów/ > zegarki kieszonkowe </ dla Panów i PaÅ„, zÅ‚ote, srebrne i metalowe/ Części do zegarków, regulatory, zegary wiszÄ…ce/ Å›cienne i budziki/ Szeroka wybór wszelkiego rodzaju biżuterii / jak i Å‚aÅ„cuszków do zegarków dla PaÅ„ i Panów/ w charakterystycznych wzorach oraz wielu nowych/ Duży wybór z/ ? (nieczytelne sÅ‚owo) i niklowych przedmiotów/ > srebrne Å‚yżki i sztućce </ barometry i termometry/ Naprawy na zegarkach, zÅ‚otych i srebrnych wyrobach sÄ… przeprowadzane dobrze i porzÄ…dnie/ > Grawerunki < gustownie i tanio/ Rzetelna obsÅ‚uga!----------- Niskie ceny!
III.
Marzipan = Figuren/ R. Selbmann, Ring 58
Lebkuchen/ R. Selbmann, Ring 58
Weihnachts = Chokolade/ R. Selbmann, Ring 58
Figurki z marcepanu./ Pierniki./ ÅšwiÄ…teczna czekolada./ R. Selbmann, Rynek 58
IV.
Nähmaschinen/ nur beste Fabrikate in großen Auswahl/ zu > billigsten < Preisen/ Unterricht im Sticken und Stopfen sowie im/ Anlernen sämtlicher Apparate erteile/ > gratis </ Carl Felber/ Bitte meine Ausstellung, Unter= Ring 64, zu besichtigen.
Maszyny do szycia/ tylko najlepsze marki w szerokim wyborze/ w > niskich < cenach/ Lekcje szycia i cerowania jak i / możliwość ćwiczeÅ„ na dostÄ™pnych aparatach, dajÄ™/ > gratis </ Carl Felber/ Zapraszam do odwiedzenia mojej ekspozycji, Górny Rynek 64.
Autor: Anna Celuch
ZdjÄ™cia pochodzÄ… z książki "Åšroda ÅšlÄ…ska na starej widokówce".
ODPOWIEDŹ - ZAGADKA 3
Otóż na zdjÄ™ciu znajduje siÄ™ krzesiwo. A co to dokÅ‚adnie jest i do czego sÅ‚użyÅ‚o?
Krzesiwa to przyrzÄ…dy sÅ‚użące do krzesania ognia, wykonane z żelaza, których typologiÄ™ opracowano na podstawie ksztaÅ‚tu. W zwiÄ…zku z tym wystÄ™pujÄ… formy sztabkowe (pradziejowe), ogniwkowe (Å›redniowieczne) i kabłąkowe (nowożytne). Krzesiwa pojawiÅ‚y siÄ™ w momencie upowszechnienia siÄ™ żelaza. WczeÅ›niej rozniecano ogieÅ„ poprzez tarcie o siebie dwóch kawaÅ‚ków drewna, później przy pomocy Å›widra zÅ‚ożonego z paleniska, czyli kawaÅ‚ka drewna bÄ™dÄ…cego podstawÄ… i samego Å›widra w postaci zaostrzonego drewnianego kijka opartego o podstawÄ™. Do krzesania ognia przy pomocy krzesiwa potrzebowano hubki wyrabianej z różnych surowców (suszony mech lub trawa, korzenie roÅ›lin, huba), na którÄ… kierowano iskry i podpaÅ‚ki. Konieczna byÅ‚a też skaÅ‚ka, o którÄ… uderzano krzesiwem, dziÄ™ki czemu powstawaÅ‚y iskry. Wszystkie te przedmioty, tj. krzesiwo, skaÅ‚kÄ™ i hubkÄ™, noszono przy pasie, w przeznaczonym dla nich woreczku. Krzesiwa ogniwkowe, do których należy prezentowany egzemplarz, na naszych terenach wystÄ™powaÅ‚y gÅ‚ównie od poÅ‚owy XI do XIV wieku (F. Lachowicz 1957, s. 197-200; K. Musianowicz 1969, s. 181-182; J. Bronicka-Rauhut 1998, s. 38).
Nasz krzesiwo (depozyt) zostaÅ‚o znalezione w miejscowoÅ›ci Wszemirów, gm. Prusice.
ŹródÅ‚o ilustracji:
http://www.hr.bci.pl/articles.php?article_id=218
ODPOWIEDŹ - ZAGADKA 4
Poprawna odpowiedź na pytanie "Co łączy postacie przedstawione na obrazku" brzmi: Åšroda ÅšlÄ…ska Każda z tych osób przebywaÅ‚a w naszym mieÅ›cie-przejazdem bÄ…dź dÅ‚użej. Takich znanych postaci (wÅ‚adców, pisarzy, polityków itp.), których wielka historia bÄ…dź zwykÅ‚a chęć podróżowania doprowadziÅ‚a też i do Åšrody ÅšlÄ…skiej, parÄ™ jest. StÄ…d nasz pomysÅ‚ na nowÄ… seriÄ™ tekstów, gdzie bÄ™dziemy przybliżać Wam różne osoby, które w jakiÅ›, mniejszy lub wiÄ™kszy, sposób, miaÅ‚y coÅ› wspólnego z naszym miastem.
ZaÅ› poniżej garść informacji, o powodach pobytów w Åšrodzie ÅšlÄ…skiej, Panów z zagadki.
Napoleon Bonaparte spÄ™dziÅ‚ w Åšrodzie ÅšlÄ…skiej kilka dni (od 30 maja do 5 czerwca 1813 r.), czekajÄ…c na wynik rozmów, majÄ…cych doprowadzić do zawarcia chwilowego rozejmu z Prusami i RosjÄ…. ZamieszkaÅ‚ w domu przy ul. DaszyÅ„skiego 7, należącym wówczas do Å›redzkiego burmistrza Molla.
Król Prus, Fryderyk Wielki, zatrzymaÅ‚ siÄ™ na noc w Åšrodzie ÅšlÄ…skiej w przeddzieÅ„ (czyli 4 grudnia 1757 r.) bitwy pod LutyniÄ…. Wybrany przez niego dom (nie istniejÄ…cy już) znajdowaÅ‚ siÄ™ na póÅ‚nocnej pierzei Dolnego Rynku, na rogu z dawnÄ… ulicÄ… GwiaździstÄ…. W tym budynku mieÅ›ciÅ‚ siÄ™ później zajazd "Pod NiebieskÄ… GwiazdÄ…" (Zum Blauen Stern).
Ferdynand I Habsburg (król Czech, Chorwacji, WÄ™gier, niemiecki, a od 1558 r. ÅšwiÄ™ty Cesarz Rzymski) przebywaÅ‚ w naszym mieÅ›cie tylko kilka godzin (odbywaÅ‚ podróż po caÅ‚ym ÅšlÄ…sku) 29 maja 1538 r. Ale byÅ‚a to wizyta bardzo uroczysta i kosztowna, oczywiÅ›cie dla mieszczan Å›redzkich. Króla przywitaÅ‚o przed BramÄ… LegnickÄ… 30 reprezentantów Åšrody ÅšlÄ…skiej, potem wrÄ™czono mu uroczyÅ›cie klucze do miasta. Ferdynand miaÅ‚ podobno zdjąć swe rÄ™kawiczki i uÅ›cisnąć dÅ‚onie 6 mieszczan oraz wygÅ‚osić stosownÄ… przemowÄ™. NastÄ™pnie wÅ‚adca udaÅ‚ siÄ™ na zamek, by stamtÄ…d wyruszyć w dalszÄ… podróż.
John Quincy Adams byÅ‚, w latach 1825-1829, prezydentem USA. Ale w interesujÄ…cym nas czasie, czyli w roku 1800, byÅ‚ po prostu amerykaÅ„skim dyplomatÄ…, który uwielbiaÅ‚ zwiedzać i podróżować. BÄ™dÄ…c wówczas ambasadorem w Prusach, zdecydowaÅ‚ siÄ™ odwiedzić jednÄ… z prowincji tego kraju-ÅšlÄ…sk. I tym sposobem trafiÅ‚ też do Åšrody ÅšlÄ…skiej. Ale jakie wrażenie na nim zrobiÅ‚o nasze miasto, napiszemy w innym poÅ›cie.
Autor; Anna Celuch
Zdjęcia pochodzą ze strony: polska-org.pl.
ODPOWIEDŹ - ZAGADKA 5
TABAKIERA.
Tabakiery, czyli pojemniki do przechowywania tabaki, pojawiÅ‚y siÄ™ stosunkowo późno, gdyż dopiero w II poÅ‚. XVII w., a zanikać zaczynajÄ… już w poÅ‚. XIX w. WczeÅ›niej używano zwykÅ‚ych pojemniczków, które po prostu przerabiano odpowiednio. Tabakiery mogÅ‚y być różne, metalowe, drewniane, rogowe, skórzane, szklane czy nawet z masy perÅ‚owej lub koÅ›ci sÅ‚oniowej.
Nasza tabakiera pochodzi z Niemiec (prawdopodobnie Westfalia) z roku ok. 1760 i jest dzieÅ‚em Johanna Adoplha Keppelmanna. Co ciekawe, tego typu pojemniki na tabakÄ™ (które już wtedy produkowane byÅ‚y seryjnie przy pomocy specjalnych urzÄ…dzeÅ„) rozdawane byÅ‚y pruskim żoÅ‚nierzom w ramach nagrody za dobrÄ… sÅ‚użbÄ™.
Autor: Anna Celuch
Na zdjęciu druga strona tabakiery
ODPOWIEDŹ - ZAGADKA 6