„Zaraza nie dotknęła tych, którzy palili tytoÅ„ każdego dnia”-tak wÅ‚adze wielkiego miasta uspokajaÅ‚y jego mieszkaÅ„ców w czasie epidemii i nakazywaÅ‚y, nawet uczniom, wypalać co najmniej jednÄ… fajkÄ™ dziennie. Zapraszamy do przeczytania tekstu poniżej, aby dowiedzieć siÄ™, z jakÄ… chorobÄ… i gdzie tak walczono.

Wielkie epidemie w historii świata. Część VI- Wielka Zaraza w Londynie.

Wielka zaraza w Londynie miaÅ‚a miejsce w latach 1665-1666. ByÅ‚a to plaga dżumy i choć objęła swoim zasiÄ™giem „tylko” stolicÄ™ Anglii i parÄ™ wiosek, uznaje siÄ™ jÄ… za ostatniÄ… takÄ… powszechnÄ… epidemiÄ™ tej choroby na naszym kontynencie. ZostaÅ‚a ona najprawdopodobniej przywieziona na holenderskich statkach wiozÄ…cych baweÅ‚nÄ™ (Niderlandy zaraza zaatakowaÅ‚a w 1654 r.). Pierwsze przypadki dżumy, zauważono u pracowników doków, którzy mieli styczność z tym towarem, natomiast pierwsze ofiary Å›miertelne pojawiÅ‚y siÄ™ zimÄ… 1664/1665. Niskie temperatury chwilowo zatrzymaÅ‚y zarazÄ™, ale ciepÅ‚a i sÅ‚oneczna wiosna spotÄ™gowaÅ‚a jej rozwój. Przy pomocy wszechobecnych szczurów, noÅ›ników bakterii, plaga rozniosÅ‚a siÄ™ po caÅ‚ym mieÅ›cie. Jej szczyt przypadÅ‚ na gorÄ…ce lato. W lipcu 1665 r., król Karol II Stuart, wraz z dworem uciekÅ‚ do Oksfordu. W stolicy pozostali burmistrz i rajcy, a później już tylko nieliczni duchowni (w tym arcybiskup Canterbury i biskup Londynu). WedÅ‚ug źródeÅ‚ we wrzeÅ›niu umieraÅ‚o nawet 7 000 osób tygodniowo. W sumie przyjmuje siÄ™, że dżuma zabiÅ‚a w samym mieÅ›cie ok. 75-100 tysiÄ™cy osób.

Jak zostaÅ‚o już wspomniane, epidemia dotarÅ‚a także do innych części Anglii. Zawlekli jÄ… tam kupcy londyÅ„scy, którzy rozwozili swoje towary. Najbardziej znany jest przypadek wsi Eyam w Derbyshire. Sami sobie narzucili kwarantannÄ™, aby choroba nie rozeszÅ‚a siÄ™ po sÄ…siednich osadach. Drogo okupili tÄ… decyzjÄ™-zmarÅ‚o 75% mieszkaÅ„ców wsi.

OczywiÅ›cie wÅ‚adze Londynu podjęły różne Å›rodki zapobiegawcze. Zatrudniano lekarzy i grabarzy, organizowano kwarantanny, palono ogniska, a w nich pieprz, kadzidÅ‚a, chmiel, w nadziei, że oczyszczÄ… one powietrze. Namawiano także do palenia tytoniu. Pisarz Daniel Defoe w swoim "Dzienniku roku zarazy" opisywaÅ‚ pomocnika zakrystiana, który wywoziÅ‚ ciaÅ‚a zmarÅ‚ych i nigdy siÄ™ nie zaraziÅ‚: „CzÅ‚owiek ten nie używaÅ‚ żadnych Å›rodków zapobiegawczych poza tym, że nieustannie żuÅ‚ czosnek i rutÄ™ i paliÅ‚ tytoÅ„. SÅ‚yszaÅ‚em to także z jego wÅ‚asnych ust.”. Na obrazach przedstawiajÄ…cych życie w Londynie podczas zarazy, widać ludzi palÄ…cych fajki, w każdym możliwym momencie dnia. Nawet uczniom sÅ‚awnej szkoÅ‚y dla chÅ‚opców w Eton, kazano, pod groźbÄ… chÅ‚osty, palenie tytoniu przynajmniej raz dziennie. Paniom można byÅ‚o zaproponować kulkÄ™ z tytoniu, zamoczonÄ… w occie, którÄ… trzeba byÅ‚o wÄ…chać albo przykÅ‚adać do skroni.

PóźnÄ… jesieniÄ… 1665 r., zaczęła spadać liczba zgonów, a w lutym 1666 r. król wróciÅ‚ do Londynu. Epidemia jednak nie wygasÅ‚a caÅ‚kiem-do wrzeÅ›nia 1666 r., pojawiÅ‚y siÄ™ nowe przypadki zachorowaÅ„. Ale w koÅ„cu dżuma trafiÅ‚a na innego, groźnego przeciwnika, który jÄ… pokonaÅ‚. Niestety nie byÅ‚ to powód do radoÅ›ci dla mieszkaÅ„ców stolicy. ZarazÄ™ zatrzymaÅ‚ wielki pożar, który wybuchÅ‚ 2 wrzeÅ›nia 1666 r. ZniszczyÅ‚ on 2/3 miasta i uÅ›mierciÅ‚ wiÄ™kszość szczurów, odpowiadajÄ…cych za roznoszenie choroby. Pożar trwaÅ‚ do 5 wrzeÅ›nia-zabiÅ‚ 6 osób i "zabiÅ‚" epidemiÄ™.

A w nastÄ™pnej części o zarazie, która zdominowaÅ‚a caÅ‚y XIX w., z czego nie zdajemy sobie nawet sprawy.

Autor: mgr Anna Celuch